جایگاه وقف و تحقق عملی شعار سال جمهوری اسلامی در استان خراسان شمالی
همزمان با بهار طبیعت، هرساله مقام معظم رهبری امام خامنه ای (که سایه اش بر سر ما مستدام باد) افق تازهای را برای ارتقاء کشور در قالب شعار سال برای مردم ترسیم میکنند.
همه اقشار مختلف با پخش پیام نوروزی مقام عظمای ولایت در انتظار انتخاب شعار سال هستند ؛ اما ایشان شعار سال را برای چندمین سال متوالی شعاری اقتصادی با محوریت تولید، بنام جهش تولید انتخاب نمودند. ایشان در سخنرانی خود در زمان تحویل سال جدید فرمودند: «اگر ما بخواهیم جهش تولید داشته باشیم، بایستی اقتصاد را مردمی کنیم، باید پای مردم را به عرصهی تولید به نحو محسوسی باز کنیم، موانع حضور مردم را برطرف کنیم. در بخش مردمی ظرفیّتهای بزرگی وجود دارد که من انشاءالله توضیح خواهم داد در این باره و این ظرفیّتها بایستی فعّال بشود، باید از آنها به نفع کشور و به نفع مردم استفاده بشود. لذا من به این مناسبت شعار امسال را این قرار دادم: جهش تولید با مشارکت مردم این شعار امسال است. امیدواریم انشاءالله این شعار به بهترین وجهی تحقّق پیدا کند. برنامهریزان کشور برنامهریزی کنند، صاحبنظران همکاری فکری کنند و فعّالان اقتصادی به نحو عملی در این کار انشاءالله مشارکت کنند.»
( 1403/01/01 تهران )
سال قبل نیز رهبر معظم انقلاب در خصوص مباحث اقتصادی اشاره فرمودند :
یکی از اشکالات مهمّی که ما داریم، این است که روی راههای مشارکت مردم فکر نکردهایم. من همین جا به مسئولین محترم، به صاحبنظران اقتصادی، به کسانی که علاقهمند به سرنوشت کشورند توصیه میکنم بنشینند راههای مشارکت عموم مردم در مسائل اقتصادی را پیدا کنند. هر جا مردم وارد شدهاند ما پیشرفت کردهایم. در دفاع مقدّس مردم وارد شدند، ما پیروز شدیم؛ در مسائل سیاسی کشور مردم هر جا وارد شدند ما پیروز شدیم؛ در مسائل اقتصادی هم همین جور است؛
( 1402/01/01 حرم مطهر رضوی )
دولت وظایف مهمی در قبال جهش تولید ازجمله اصلاحات مالیاتی، اصلاحات نظام بانکی و...دارد. وقف یکی از نمونههای همکاری مردم در احیاء اقتصاد و در کنار خمس، زکات، صدقه، هبه، قرضالحسنه و... بهعنوان یکی از ارکان اقتصادی اسلام، مطرح است که با توجه به ویژگی منحصربهفرد و استثنایی خود دارای وجه تمایزی نسبت به سایر منابع مالی اسلامی است. وقف با تعریف حبس مال و تسبیل منفعت به یک منبع پایدار و ماندگار در طول تاریخ تبدیل شده است. به نظر میرسد با ایجاد مطالبهگری رسانهای و دغدغهآفرینی اجتماعی نسبت به اهمیت وقف، میتوان مردم را به سرمایهگذاری در ایجاد و احیای کارگاههای تولیدی سوق داد؛ و اقتصاد کشور را بهویژه از منظر اقتصاد مقاومتی فعال و پویا کرد.
مشارکت در یک اجتماع محلی از حساس شدن آغاز میشود که نخستین پله مشارکت است. پله بعدی آگاه شدن و دانستن است. مردم در یک جامعه محلی حق دارند که از اتفاقاتی که در اجتماع آنها میافتد با خبر باشند. پله بعدی، مشاوره و ارائه نظر از سوی مردم است. افراد در یک جامعه محلی در جلسات گروهی شرکت میکنند و نظرات خود را مطرح میکنند. آنان در این مرحله نیازهای خود را در اجتماع محلی فهرست میکنند و درباره اولویتها سخن میگویند. گاه در این مرحله کمیتهها یا ساختارهایی شکل میگیرد. پله بعدی، نقش پذیری و مشارکت در فعالیتهای اجرایی است. بعد از آن وارد پلهای میشود که میتوان آن را "درگیر شدن فرد در جریان کار" نامید، به گونهای که دیگر جزئی از فرایند محسوب میشود و نمیتوان او را از این فرایند جدا کرد. وارد شدن در این فرایند، به معنای توانمند شدن مردم در جامعه محلی است.
نهاد وقف بهرغم قرنها سابقه درخشان در تمدن اسلامی، امروزه از دید کارآمدی با چالشهایی روبروست، وجود دهها هزار زمین موقوفه و آستانهای قدسی امامزادگان ظرفیت خوبی برای شکوفایی اقتصاد هستند، اما در حال حاضر سهم ناچیزی در تولید داخلی دارند. این در حالی است که گذشتگان ما این ظرفیت را بهخوبی شناسایی و به کار بستهاند و بسیاری از مشکلات جامعه را با استفاده از سنت غنی وقف رفع میکردند حتی کسانی که سرمایهی آنچنانی ندارند با وقف مشارکتی میتوانند در این امر خیر سهیم باشند. هر محله با استفاده از وقف مشارکتی میتواند یک واحد تولیدی، با مقیاس کوچک احداث کند و زمینه را برای اشتغال ایجاد شود.
بیاییم کمی عملیاتی تر و حساب شده تر پیش برویم . و از ظرفیت خودمان شروع کنیم . موقوفات استان خراسان شمالی تقریبا با دارا بودن بیش از 2000 اصله درخت گردو ، 50000 هزار درخت انگور و سایر مرکبات و باغات میوه و همچنین تولید غلات و خوراک دام و ... چرا نباید در جهش تولید بی بهره باشد .
***راهکارهای پیشنهادی :
1- ایجاد نشان تجاری (برند) برای محصولات
2- تکمیل زنجیره تولید با احداث کارگاه های تولیدی و بسته بندی محصولات
3 - ارتباط با شرکت های دانش بنیان درقالب اتاق اندیشه ورز در محل موقوفه بانو صنم
4- استقاده از ظرفیت حبس موقت (عمری و سکنی) بجای حبس دائم برای زوج های جوان
5- بهره گیری از ظرفیت خیرین مسکن ساز در سرمایه گذاری اراضی محدوده شهری
6- راهکار عملی وقف پول وسرمایه با بسته فرهنگی و رسانه ای و مجوز لازم از سازمان
حسین اربابی
مسئول روابط عمومی و اطلاع رسانی
اداره کل اوقاف وامور خیریه استان خراسان شمالی